رنگ روغنی چه نوع رنگی است و در چه مواردی کاربرد دارد؟

رنگ روغنی؛ یک پوشش عمومی برای سطوح داخل و خارج سازه

سراب رنگ   |   مقالات   |   بدون دیدگاه

رنگ روغنی

رنگ روغنی تشکیل شده از روغن طبیعی بذر کتان (linseed) و یا ترکیبات مصنوعی آلکید (alkyd) می باشد. امروزه مواد آلکیدی به دلیل قیمت کم تر و در مقابل دوام و پایداری بسیار بالا نسبت به سایر ترکیبات رایج تر هستند. این نوع از رنگ ها می توانند طیف گسترده ای از سطوح مختلف را پوشش دهی کنند که نشان از سازگاری فوق‌العاده آن ها با هر نوع سطح بستر، مواد صلب یا جامد گوناگون دارد.

رنگ روغنی می تواند برای سطوح بیرونی و داخلی خانه ها، درب های داخلی، دیواره ی آشپزخانه، حمام و به طور کلی قابلیت آن را دارند تا به عنوان رنگهای ساختمانی استفاده شوند. این رنگ ها پس از خشک شدن به شدت دافع رطوبت خواهند بود به همین دلیل است که در نواحی مرطوب و دارای بخارات انبوه ترجیح بر این است که از رنگ روغنی استفاده شود.

رنگ روغنی، برای رنگ آمیزی سطوح فلزی نیز استفاده می شوند چرا که آن ها چسبندگی بسیار بالایی برای این نوع بستر فراهم می کنند و از هر گونه تأثیر عامل خارجی که منجر به خوردگی، فرسایش یا زنگ زدگی فلز شوند را جلوگیری می کنند. البته این رنگ ها می توانند برای مواد چوبی و سایر مشتقات مشابه سطح پوشش دهی خوبی را ایجاد کنند.

ویژگی های رنگ روغنی

از آنجایی که رنگ های روغنی کاربرد و آمار استفاده بسیار بالایی دارند در این بخش می‌خواهیم یکسری ویژگی های کلی و جزئی را در مورد این محصول ذکر کنیم. ممکن است در این مقاله شرح مفصلی نیز در مورد هر کدام ذکر شود. ویژگی های بارز رنگ های آلکیدی شامل المان های ذیل است:

رنگ روغنی مقاومت خوبی در آب و هوای با شدت تنش متوسط دارد. به همین دلیل شما می‌توانید آنها را در محیط های بیرونی و فضای داخلی سازه نیز طی یک محدود مشخصی و براساس سنجش شرایط محیطی استفاده کنید. از طرفی باید با طریقه مصرف رنگ روغنی آشنایی کامل داشته باشید. در صورتی که سطح کار با رنگ های آلکیدی پوشش دهی شده باشند مجددا و با انجام زیر سازی های اولیه می‌توانید این رنگ‌ها را روی پوشش های قدیمی نیز اجرا کنید.براساس شرایط و دمای محیط سرعت خشکی خوبی دارند. اما در مجموع این دمای محیط است که مدت زمان خشکی را تعیین می‌کند.خواص پرکنندگی خوبی دارند و می‌توانند نقایص ساختاری سطح را تا حدودی پوشش دهند. رنگ روغنی در برابر سیالات نفوذ ناپذیر است. درنتیجه آب و دیگر مواد شیمیایی در تماس کوتاه مدت آسیبی به آنها وارد نمی کند. معمولا اجرای آنها با انواع برس‌ها و غلتک‌ها است. زیرا رنگ های روغنی غلظت به نسبت بالاتری دارند در نتیجه نوع مولکول‌ها و مواد تشکیل دهنده آنها نسبت به سایر رنگ‌ها به همدیگر نزدیک تر است و پیوند محکم تری دارند. مشخصات فنی رنگ روغنی از لحاظ رنگ بندی و فام ظاهری محدودیتی برای انواع رنگ روغنی وجود ندارد و شما می‌توانید هر نوع رنگ بندی را برای محصول جهت رنگ آمیزی فضای داخلی و بیرون خانه استفاده کنید. پس از تکمیل رنگ آمیزی یک سطح کاملا شفاف و ایده آلی دارند که باعث زیباتر شدن سطح کار می‌شود. نقطه اشتعال این رنگ‌ها در دمای ۲۸ درجه سانتیگراد می‌باشد. حجم ماده جامد رنگ در حدود ۴۶ درصد می‌باشد یعنی پس از خشکی کامل حدود ۵۰ درصد از حجم اولیه خود را از دست می‌دهند و یک ماده جامد و خشک کاملا سخت را روی سطح کار ایجاد می‌کنند. میزان ضخامتی که پس از خشکی از این رنگ‌ها به دست می‌آید حداکثر ۴۰ میکرومتر است. البته در حالت مرطوب این میزان ضخامت ممکن است تا دو برابر نیز باشد. اما اولویت اصلی ذکر مشخصات لایه خشک شده رنگ است. جرم حجم رنگ‌ها در حدود ۱٫۳ گرم به ازای حجم هر سانتیمتر مکعب می‌باشد. این متغیر نشان می‌دهد که رنگ های روغنی و یا ترکیبات آلکیدی جزو پوشش های سنگین تلقی نمی شوند. تک جزئی بودن رنگ روغنی باعث می‌شود تا شما به راحتی بتوانید عملیات ترکیب و آماده سازی رنگ را با سرعت بالا انجام دهید. لذا پروژه رنگ آمیزی شما زودتر به اتمام می‌رسد. مانند دیگر پوشش های رنگی ساختمانی در صورت رعایت موارد نگهداری و فراهم کردن شرایط محیطی مطلوب این امکان وجود دارد تا رنگ های آلکیدی و روغنی ۱۲ ماه قابل انبار کردن باشند. انواع رنگ روغنی در چه شرایطی قابل استفاده هستند؟

یکی از اولویت های مهمی که برای اجرای رنگ ساختمان چه از نوع رنگ روغنی و چه از نوع آکریلیک پایه آب و دیگر پوشش‌ها باید مدنظر قرار دهیم شرایط محیط است. اصولا فضای پیرامون به چند دسته طبقه بندی می‌شوند. یا دارای شدت خورندگی بالا و رطوبت فزاینده هستند. یا در گروه فضاهای کم رطوبت و با شدت تنش کم و یا اینکه شرایط آب و هوایی متوسط دارند. رنگ هایی که برای پروژه های داخلی و خارجی فرموله و تولید می‌شوند نیز براساس المان های پیرامون قابل استفاده هستند. یعنی ما نمی توانیم رنگ های ساختمانی که مناسب فضای کم تنش و رطوبت حداقلی هستند را در محیط های مرطوب و بسیار خورنده اعمال کنیم. زیرا در چنین شرایطی پس از مدتی شاهد پوسته شدن رنگ و از بین رفتن آنها خواهیم بود.

اما در ارتباط با رنگ روغنی و مشتقات آن که شامل رنگ های روغنی مات، براق و نیمه براق است میتوان یک شرایط متوسط را ذکر کرد. یعنی این رنگ‌ ها در فضاهایی قابل استفاده هستند که میزان رطوبت در یک حد وسط و نه چندان زیاد و نه چندان کم می‌باشد. این نوع کاربری نیز هم برای فضاهای بیرونی یا خارج از سازه و هم برای فضای داخلی یا نمای درونی صدق میکند.

از طرفی این ویژگی‌ها مرتبط با رنگ های روغنی است. اما اگر میخواهید رنگی را انتخاب کنید که علاوه بر تحمل تنش های بالای محیط یک خاصیت عایق رطوبتی نیز داشته باشد این رنگ های آکریلیک برای بخش خارجی عملکرد بهتری را ارائه میدهند.

وسایل نقاشی ساختمان برای اجرای رنگ های آلکیدی

وسایل نقاشی ساختمان به همان اندازه که انتخاب رنگ‌ها اهمیت دارند لازم و ضروری هستند. اگر شما یک رنگ با کیفیت را انتخاب کنید اما ابزار مورد نظر استاندارد نباشد نمیتوانید کیفیت خوبی را در پایان ببینید. تجهیزات مختلفی هستند که از ساختار به نسبت ساده تا پیچیده طبقه بندی می‌شوند و هر کدام برای اجرای رنگ های آلکیدی روغنی به کار گرفته خواهند شد.

از جمله این دستگاهها میتوان به اسپری ایرلس یا بدون هوا اشاره کرد که نسل جدیدی از ابزارهای رنگ آمیزی هستند. البته نمونه های اسپری معمولی یا هوا نیز وجود دارد که مکانیزم عملکردی متفاوتی دارند. برای میکس کردن رنگ‌ها و رقیق سازی آن‌ها نیز غالبا از یک میکسر برقی استفاده می‌شود. این در مواردی است که شما حجم زیادی از رنگ‌ها داشته باشید. اینها وسایلی هستند که همگی سازگاری کامل با رنگ روغنی دارند.

رنگ روغنی آلکیدی

رنگ روغنی آلکیدی در برابر رطوبت مقاومت بسیار بالایی دارند، و همین ویژگی باعث می شود تا در طولانی مدت دچار فرسایش نشوند. این رنگ ها به طور وسیعی در مناطق پر رفت و آمد در خانه ها مانند اتاق بازی کودکان و یا راهرو های باریک مناسب هستند. از طرف دیگر می توان آن ها را در محیط های با رطوبت بالا مانند بیشتر مراکز تفریحی آبی، و حتی قطعات مورد استفاده در منزل از قبیل کابینت و مبلمان نیز استفاده کرد. سطح براق آن ها هر نوع لکی را به خود نمی گیرند و براحتی با یک دستمال مرطوب قابلیت تمیزکاری دارند و تا مدت طولانی همواره درخشش خود را حفظ می کنند.

به طور کلی رنگ ها از سه جزء اصلی تشکیل شده اند، که شامل تینرها (thinners) یا رقیق کننده ها، عناصر چسبنده (binder) و رنگدانه ها (pigments) هستند. در رنگ های خانگی لاتکس که جزو مواد پایه آب محسوب می شوند، آب نقش رقیق کننده، لاتکس نقش بایندر یا مواد چسبنده، و آکریلیک نیز نقش رنگدانه ها را ایفا می کنند. در رنگهای آکریلیک، بایندر و تینرها جزو مواد جزو مواد شیمیایی محسوب می شوند.

با توجه به توضیحات، دلیل اینکه رنگ روغنی آلکیدی اغلب به عنوان رنگ های پایه روغن (oil based paint) قلمداد می شوند این است که در ترکیبات آن ها از بایندر یا مواد چسبنده و تینرهای شیمیایی استفاده شده است البته ممکن است از لحاظ ماهیت مواد قدری متفاوت از آکریلیک باشند.

رنگ روغنی آلکیدی همراه با تینرهایی که متشکل از الکل یا مواد معدنی هستند تشکیل شده اند. رقيق کننده ها یا تینرها سرعت پخش شدن رنگ ها را افزایش داده و به نوعی دوره ی زمانی خشک شدن آن ها را کنترل می کنند. مواد چسبنده یا بایندرها (binder) سبب چسبیدن رنگ به سطوح مختلف می شوند و اغلب این باندرها همان رزین های مصنوعی هستند.

تفاوت میان رنگ روغنی و رنگ پایه آب

اینکه از کدام نوع رنگ برای پروژه های خود استفاده کنیم، یکی از مراحل بسیار مهمی است که باید به آن توجه ویژه ای داشته باشیم. زمانی که در مورد هر کدام، مجموعه‌ای از اطلاعات ساختاری را بدست آوردیم آن موقع تصمیم گیری برایمان فوق العاده راحت خواهد بود. وقتی به پایه آب یا پایه روغن بودن یک رنگ اشاره می کنیم در اصل منظور ما نوع حلال (solvent) استفاده شده در رنگ است.

این مواد به صورت مایع هستند و زمانی که ما رنگ را روی سطوح مورد نظر غلتک می کنیم پس از چند ساعت با تبخیر این مواد حلال لایه های رنگ به طور کامل خشک می شوند. در رنگ روغنی از یک نوع حلال آلی استفاده می شود که غالباً تشکیل شده از یک سری مواد معدنی هستند. از طرفی حلال استفاده شده در رنگ پایه آب، همان طور که از نامش پیداست (به رنگ های آکریلیک نیز معروف هستند) کاملاً آب است.

شرایط نامساعد جوی می تواند روی عملکرد رنگ های پایه آب (water based paint) تأثیر منفی بگذارد. دمای پایین و همچنین رطوبت غالباً زمان خشک شدن این رنگ ها را افزایش می دهد اما در مقابل دمای بالا فرآیند خشک شدن رنگ را تسریع می کند. این نکته را به یاد داشته باشید که اگر رنگ با توجه به شرایط محیط خیلی سریع و یا خیلی کند خشک شوند در هر دو مورد نتیجه ی کار مطلوب نخواهد بود چرا که نباید با استفاده از یک عامل بیرونی مانند افزایش یا کاهش دمای محیط زمان استاندارد خشک شدن رنگ ها را دچار تغییر کنیم.

اجازه دهیم در یک حالت جوی کاملاً خنثی لایه های رنگ خود را بگیرند و خشک شوند. این موارد مذکور همگی در مورد رنگ های پایه آب صدق می کند و علت ذکر آن نیز به جهت درک تفاوت میان دو رنگ پایه آب و پایه روغن می باشد. اما رنگ روغنی یک ساختار کاملاً پیچیده دارد، به طوریکه نسبت به شرایط محیط و آب و هوایی تحمل مضاعفی دارند و رطوبت و درجه حرارت تأثیر چندانی بر مدت زمان خشک شدن، و کاربرد آن ندارد.

مقایسه ی شرایط سطح برای رنگ روغنی و رنگهای پایه آب

سطحی که قرار است روی آن رنگ روغنی استفاده کنید باید از هرگونه رطوبت، آلودگی و آلاینده های مختلف بدور باشد، چرا که اگر سطح مرطوب و یا خیس باشد، امکان چسبندگی میان رنگ و سطح کاملاً از بین می رود. بنابراین هر لایه ای از رنگ روغنی که قصد استفاده از آن را دارید باید ابتدا دیواره را در صورت تر بودن و یا وجود رطوبت به طور کامل خشک کنید و سپس مواد رنگی را روی آن برس یا غلتک کنید.

اما در مورد رنگ پایه آب اوضاع کاملاً فرق می کند، در رنگ پایه آب بر خلاف رنگ روغنی، مواد رنگی به گونه ای محلول شده اند که وجود مقدار کمی رطوبت روی سطح را می توانند تحمل کنند چرا که آن ها رطوبت سطح را به خود جذب می کنند و در فرآیند خشک شدن در محیط به صورت بخار در می آورند.

کاهش ضخامت لایه های رنگ روغنی

ماهیت رنگ روغنی به این صورت است که بر خلاف رنگ های پایه آب یا لاتکس، می توانند لایه هایی بسیار ضخیم و چسبناکی را ایجاد کنند. این حالت ممکن است برای برخی افراد که سلایق متفاوتی دارند چندان خوشایند نباشد و تمایل دارند یک لایه ی نازکی از رنگ روغنی را روی سطوح دیواری خود استفاده کنند. اگر می خواهید فضاهای نسبتاً بزرگی را رنگ آمیزی کنید تجهیزات و دستگاه‌های اسپری کننده می توانند در اعمال لایه های نازک رنگ کمک کننده باشند چرا که این ابزارآلات ذرات رنگ را به صورت پاششی روی سطح قرار می دهند و این تکنیک می تواند ضخامت لایه های رنگ را کم تر کند.

البته استفاده از برس و غلتک نیز می تواند آن ضخامت کوچکی که انتظار داریم را به ما تحویل دهد اما باید مقدار استفاده از تینرها و رقیق کننده ها را به خوبی بدانیم، گرچه این موضوع در مورد دستگاه های اسپری نیز به همان نسبت صدق می کند. لذا ایجاد لایه های نازک رنگ روغنی نیاز به تجربه و تکنیک منحصر به فردی دارد که مجری آن قطعاً از آن برخوردار خواهد بود.

البته نازک کردن لایه های رنگ روغنی در همه ی دیواره ها چندان عملکرد مطلوبی نیست چرا که در نواحی مرطوب مانند حمام و سالن های استخر به هیچ عنوان توصیه نمی شود که از لایه های نازک رنگ روغنی استفاده شود چرا که ممکن است به مرور زمان بخارات و رطوبت موجود باعث جدا شدن رنگ ها از سطوح دیواری شوند. بنابراین یک حد استاندارد را همیشه برای کلیه سطوح رعایت کنید.

۵ گام برای استفاده از رنگ های روغنی روی رنگ های لاتکس

به طور کلی باید بگوییم که رنگ روغنی با رنگ های لاتکس تطبیق پذیری خوبی ندارند اما اگر بین این دو نوع رنگ یک پوشش مهر و موم یا آب بند (sealing coat) مناسب استفاده شود، در آن صورت امکان پذیر خواهد بود. این ماده ی آب بند مذکور باعث می شود تا خواص متضاد این دو نوع رنگ با یکدیگر تلاقی پیدا نکنند و به نوعی از یکدیگر جدا شوند. برای انجام این کار شما احتیاج به مجموعه ای از مواد ذیل دارید :

رنگ روغنی پرایمرهای اکریلیک پایه آب قلمو غلتک کاغذ های سنباده بلوک های سنباده نوارهای محافظت کننده ی سطوح جانبی پارچه آب ماسک تنفسی گام اول : سنباده زدن سطح با استفاده از کاغذ p80

لاتکس ماده ای انعطاف پذیر است و باید از طریق سنباده قدری از لایه های آن را کم کنید، لذا اگر سطوح مورد نظر را سنباده نزنید و سپس روی آن پرایمر رنگ نزنید، رنگ روغنی به خوبی روی سطح نمی چسبد. بنابراین سعی کنید با استفاده از دستگاه های چرخان یا کاغذهای بزرگ سنباده مدل p80 به پاک کردن لایه های لاتکس در هر مقداری که مقدور است بپردازید. با این عملیات سطح کار صاف و یکدست خواهد شد و رنگ روغنی به خوبی روی کار می چسبد. به عنوان یک نکته ی طلایی، سنباده زدن را تا زمانی که سطح کار کاملاً مات نشده است ادامه دهید.

گام دوم : مرحله ی دوم پاکسازی با استفاده از سنباده ی ۱۵۰

قبل از آنکه بخواهید رنگ روغنی را روی لاتکس قرار دهید لازم است که مرحله ی دوم سنباده زنی را با استفاده از کاغذ مدل ۱۵۰ ادامه دهید تا سطح مات صفحه بیش تر شود. پس از اتمام مرحله ی دوم سنباده زنی کلیه ی گرد و غبارهای موجود را جارو کنید و سپس با یک پارچه ی مرطوب سطح را ماساژ دهید و صبر کنید تا کاملاً خشک شود. مجدداً با استفاده از مواد شوینده معمولی و آب سطح مورد نظر را بشویید و برای بار دوم صبر کنید تا خشک شود.

گام سوم : استفاده از نوارهای محافظت کننده

کلیه ی لبه ها و قسمت های مجاور سطح کار را با استفاده از نوارهای محافظت کننده پوشش دهی کنید تا از آغشته شدن آن ها به رنگ روغنی جلوگیری شود. این موارد بیش تر شامل لبه ی دیواره ها، کلیدهای چراغ برق، و از این دست تجهیزات جانبی است. این کار باعث می شود تا پس از پایان کار سطوح کناری رنگی و خراب نشوند.

گام چهارم : استفاده از پرایمرهای مخصوص رنگ

در این مرحله با استفاده از یک قلموی کوچک کلیه ی دیواره ها، و لبه ها و همچنین سطح کار را با یک پرایمر رنگ با کیفیت و با چسبندگی بالا آغشته کنید و با قلمو چندین بار روی سطح بکشید تا کاملاً یکدست شود.

بعد از آن یک لایه ی دیگر از پرایمرهای اکریلیک پایه آب روی سطح استفاده کنید. این کار می تواند یک سطح جدا کننده ی بسیار عالی را برای بکار گیری رنگ روغنی ایجاد کند. دو نکته ی اساسی را همواره مد نظر قرار دهید اینکه اول دقت کنید که تا حد امکان پوشش لاتکس را سنباده زده اید و دوم آنکه پرایمر را در تمام نواحی سطح اعمال کرده باشید

گام پنجم : استفاده از پوشش نهایی رنگ روغنی

در این مرحله شما اصلی ترین و مهم ترین عملیات های ضروری را انجام داده اید و فقط اعمال رنگ روغنی شما باقی مانده است. با توجه به آنکه مراحل زیادی را برای اتمام کار آماده سازی سطح برای پوشش دهی پایانی طی کرده اید پس در این مرحله نهایت دقت را در انتخاب رنگ روغنی ایده آل و همچنین قلمو یا غلتک با الیاف استاندارد داشته باشید.

اگر سطح مورد نظر شما وسیع و گسترده است قطعاً به تجهیزات اعمال رنگ روغنی بزرگ تری احتیاج دارید و اگر سطح شما کوچک است مانند یک درب چوبی، می توانید از یک قلموی کوچک نیز استفاده کنید. قبل از آنکه پوشش پایانی را روی کار بزنید اطمینان حاصل کنید که پرایمرها کاملاً خشک شده اند و هیچگونه رطوبتی وجود ندارد، پس از آن می توانید فرآیند رنگ آمیزی را تا اتمام کار نهایی انجام دهید و عملاً کار شما تمام می شود.

امکان شستشوی رنگ روغنی

مهمترین امتیاز ویژه ای که رنگ روغنی دیوار دارد این است که شما می‌تونید پس از اجرا و بعد از آنکه پوشش رنگی به مرحله خشکی کامل رسید آنها را شستشو دهید. بدان معنا که این رنگ‌ ها نفوذ ناپذیر هستند و در تماس با سیالات و مواد شوینده مختلف ساختار خود را از دست نمی دهند و اصطلاحا تخریب نمی شوند.

آلودگی دیوار امر رایجی می‌باشد که پس از مدتی رخ خواهد داد. پس اگر رنگ مورد نظر رطوبت را به خود جذب نکند یک فرصت استثنایی برای شما می‌باشد تا همیشه یک دیوار تمیز و ایده آلی را داشته باشید. در کنار این‌ها رنگ های روغنی آلاینده های محیط را به خود جذب نمی کنند. به عنوان مثال اگر یک ماده چسبنده روی دیوار قرار بگیرد یا دچار سیاهی و المان های مشابه شوند با یک دستمال مرطوب کاملا براق و زیبا خواهند شد.

ما باید مراقب باشیم که هیچگونه خوردگی یا ترک در روی دیوار نباشد. چرا که در آن صورت ممکن است عملیات شستشو از همان منافذ ریز به بافت زیرین رنگ نفوذ پیدا کند و باعث برآمدگی یا طبله شدن رنگ شود. پس لازم است که یک پوشش دهی یکپارچه و کاملا صافی را داشته باشیم.

طبقه بندی انواع رنگ روغنی

رنگ های روغنی طبقه بندی های مختلفی دارند. اگرچه محدودیتی از لحاظ رنگ بندی و فام ظاهری برای آنها نمی توان در نظر گرفت و هر نوع رنگ را که بخواهید برای این پوشش‌ها وجود دارد. اما از نظر سطح براق بودن متفاوت هستند. به طور کلی این رنگ‌ها در سه گروه رنگ روغنی براق، مات و نیمه براق طبقه بندی می‌شوند.

هر کدام از این‌ها ویژگی های خاص خود را دارند و برای یک محیط منحصر به فرد مورد استفاده قرار می‌گیرند. از آنجایی که رنگ های روغنی در محیط های بسته روی سطوح دیوار و سقف اجرا می‌شوند شما باید المان های محیط را برای انتخاب نمونه های براق، نیمه براق و مات لحاظ کنید. برای برخی از محیط‌ها اگر نتوان انتخاب صحیحی در این سه گروه ذکر شده داشت عملا نه تنها زیبایی محیط و جذابیت آن تحت تاثیر قرار خواهد گرفت بلکه از لحاظ میزان و حجم نور نیز ممکن است دچار مشکل شویم. در ارتباط با این موضوع بیشتر توضیح می‌دهیم.

تنظیم نور محیط با رنگ های روغنی

یکی از سوالات مهمی که در مورد انتخاب رنگ های روغنی براق، مات و نیمه براق مطرح می‌شود این است که ما چگونه باید به انتخاب هر کدام از این‌ها بپردازیم. اصولا رنگ هایی که با ترکیبات آلکیدی فرموله شده اند پس از اجرا و خشکی کامل یک نمای براق و شفافی دارند. نمونه های براق برای محیط های بسته که میزان نور ورودی کمتری دارند انتخاب می‌شود. در طرف مقابل اگر حجم نور ورودی از هر نقطه در طول روز به داخل اتاق بیشتر باشد ترجیح بر این است که از رنگ های مات استفاده شود.

در مورد رنگ های نیمه براق نیز دقیقا به همین صورت باید عمل کرد. ما باید ببینیم که چگونه می‌توانیم با اجرای صحیح رنگ های روغنی باعث تنظیم نور داخل شویم. برای اغلب افراد این موضوع شاید چندان اهمیت نداشته باشد. اما یک سبک مدرن در نقاشی ساختمان برای فضاهای داخلی است. این ریزه کاری‌ها برای تکنسین های اجرایی اهمیت دارند و همواره آن را به کارفرمایان پیشنهاد می‌دهند.

از طرفی برای پوشش دهی نمای ساختمان چندان اهمیت ندارد که رنگ نما از لحاظ براق بودن در چه سطحی باشد. چرا که محیط بیرون کاملا روشن است و شما تنظیم نور را انجام نخواهید داد. از طرفی رنگ های روغنی بیشتر برای فضای داخلی هستند و برای نمای ساختمان رنگ های آکریلیک پایه آب پیشنهاد می‌شود.

برخی اقدامات ایمنی در مورد رنگ های صنعتی و ساختمانی

رنگ روغنی به جهت آنکه دارای مقادیر بالایی از ترکیبات آلی فرار یا VOC است در نتیجه از یک بوی شیمیایی نسبتاً قوی برخوردارند. این ترکیبات آلی از طریق تبخیر شدن حلال خود در محیط اطراف عملاً فرآیند خشک شدن رنگ روغنی را تکمیل می کنند.

اما این بوی حاصل از این بخارات می توانند مشکلاتی از قبیل سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و یا خستگی را ایجاد کنند، لذا شما باید همیشه یک گردش هوای آزاد را در محیط برقرار کنید تا بهتر بتوانید عملیات رنگ آمیزی را انجام دهید، البته این موارد مذکور تنها با رعایت چند نکته ی اساسی قابل حل هستند به طوریکه با استفاده از لباس و ماسک مخصوص و همچنین دستکش های الاستیکی به خوبی می توانید سطح کیفی و ایمنی کار خود را افزایش دهید.

از طرفی رنگ روغنی در زمان آماده سازی و نه خشک شدن قابل اشتعال نیز هستند لذا استفاده از تجهیزات گازی اشتعال زا در نزدیکی و مجاورت قوطی های رنگی توصیه نمی شود.

علت استفاده از رنگ روغنی چیست؟

دلایل زیادی برای استفاده از رنگ روغنی وجود دارد که باعث برتری آن نسبت به برخی از رنگ های موجود می شود. لذا این خصوصیات و امتیازات شامل موارد ذیل می شود.

رنگ روغنی به طور آهسته و کند خشک می شود بنابر این سطوح کار کاملاً براق تر، صاف و نرم تر خواهند بود. رنگ روغنی پس از آنکه به طور کامل خشک شدند، در برابر اثر انگشت، خراشیدگی، لکه شدن و مواردی از این دست کاملاً مقاوم هستند. به عنوان مثال زمانی که یک جسم سخت به دیواره های رنگ شده برخورد می کند اگر شدت ضربه بالا نباشد به راحتی در روی سطح سر می خورند و از این جهت دیوار دچار لب پر شدن و فرو رفتگی نمی شوند. مکانیزم عملکردی رنگ روغنی به این صورت است که سطح پوشش دهی فوق‌العاده بالایی دارند یعنی با استفاده از مقدار کمی رنگ می توانید یک سطح بسیار وسیع را رنگ آمیزی کنید که نتیجه ی آن عملاً صرفه‌ جویی روی بودجه ی شما خواهد بود. رنگ روغنی ایده آل ترین گزینه برای مناطق پر تردد می باشد. از آنجایی که این سطوح جزو نقاط پر تنش محسوب می شود در نتیجه باید از رنگهای روغنی با چسبندگی بالا استفاده کنیم. اگر بخواهیم یک مقایسه جامع میان رنگ روغنی، و رنگ های پایه آب یا لاتکس انجام دهیم، بنا بر یک نظر سنجی اکثر افراد معتقدند که رنگ های روغنی بدنه ای بهتر، نرم تر و سطح مقاوم تری را ایجاد می کنند.

برخی مزایا و محدودیت های استفاده از رنگ روغنی

مزایا:

پس از رنگ آمیزی کامل و در صورت رعایت کلیه ی دستورالعمل های ضروری مرتبط با رنگ روغنی، در پایان کار به هیچ عنوان دچار برآمدگی یا طبله زدن و حبابی نمی شوند. محلول بسیار نرم و روانی دارند و این خاصیت هم روی سرعت کار و هم روی کاربری آن تأثیر مستقیم می گذارد. براحتی روی سطوح کچی دارای لکه می نشینند و یک نمای زیبا و دلنشینی را به دیواره های ساختمانی می‌بخشند به طوری که رنگ روغنی بیش تر جنبه ی تزئینی دارد تا اینکه بخواهد به عنوان محلول پوشش دهی سطوح استفاده شوند. رنگ روغنی قابلیت آن را دارد تا کلیه ی نواقص موجود روی سطح را مانند ترک های ریز و خوردگی های کوچک را کاملاً اصلاح کند. بسیاری از متخصصان حوزه ی نقاشی ساختمان بر این باورند که رنگ های روغنی نسبت به رنگ های پایه آب ارجحيت بیش تری دارند.

برخی محدودیت ها:

پروسه ی نسبتاً زمان بری برای تمیزکاری تجهیزات مورد استفاده در رنگ آمیزی مانند برس ها و غلطک های موجود وجود دارد به طوریکه لازم است از برخی مواد مجزا مانند تینرهای رنگی یا رقیق کننده ها استفاده شود. زمان زیادی برای خشک شدن نیاز دارند و حدود ۸ تا ۱۲ ساعت برای رنگ هایی که بر پایه ی روغن های بذر کتان تولید شده اند، زمان نیاز است و همچنین در حدود ۴ تا ۶ ساعت برای رنگ هایی که مبتنی بر آلکید هستند. بنابراین این احتمال وجود دارد که نتوانید پوشش دوم را در همان روز بزنید.

دستورالعمل های استفاده از رنگ روغنی

فرآیند و نحوه ی استفاده از رنگ روغنی نسبت به سایر رنگ های موجود مانند رنگ های پایه لاتکس (latex based paint) و رنگ های پایه آب (water based) قدری متفاوت است، اما مجموعه ای از دستورالعمل های اساسی وجود دارد که لازم است حتماً آن ها را در زمان بکارگیری رنگ روغنی رعایت کنید. در ابتدای کار سعی کنید با کیفیت ترین نوع برس موجود را تهیه کنید که مخصوص استفاده برای رنگ روغنی باشد، اگرچه ممکن است یک برس را برای همه ی طیف های رنگی موجود استفاده کنند اما برس هایی که مختص رنگ های روغنی است الیاف متفاوت تری را دارند.

استفاده از برس هایی که چندین بار با آن ها عملیات رنگ آمیزی را انجام داده اید، چندان توصیه نمی شود. چرا که برخی افراد ترجیح می دهند این برس ها را با مواد حلال نفتی (varsol) شستشو دهند و مجدداً روی کار بکشند. اگرچه می توان این کار را انجام داد و شاید مشکلی پیش نیاید اما اگر انتظار دارید که یک سطح کاملاً ایده آل و بدون کوچکترین نقصی داشته باشید پیشنهاد می شود برای هر پروژه از یک برس یک بار مصرف با کیفیت استفاده کنید. چرا که رنگ روغنی بیشتر از سایر رنگ ها، تجهیزات را تحت فشار و یا تغییر ساختاری قرار می دهند.

رنگ روغنی برای خشک شدن به زمان بیش تری احتیاج دارد بنابراین حتماً این فرصت را به آن ها بدهید تا کاملاً از حالت تر بودن خارج شوند. تقریباً حدود ۲۴ یا ۴۸ ساعت زمان می برد تا در یک محیط با تهویه ی مناسب کلیه ی لایه های رنگ خشک شوند. قبل از آنکه بخواهید فرآیند رنگ آمیزی را آغاز کنید دیواره ها را با سمباده و بتونه های لازم هموار و مسطح کنید. به طور کلی رنگ روغنی به کار بیش تری احتیاج دارد اما در پایان کار می توانید شاهد یک نتیجه ی فوق العاده عالی باشید.

نرخ گسترش تئوری و عملی رنگ روغنی آلکیدی

میزان پوشش دهی و یا به عبارتی نرخ گسترش یک ماده ی رنگی می تواند اقتصادی بودن و یا کم مصرف بودن آن را تحت تاثیر قرار دهد. درواقع همه ی ما به دنبال رنگ روغنی خاصی هستیم که بتواند در یک حجم کم، مساحت بیشتری را رنگ آمیزی کند. این قابلیت رنگ را اصطلاح با یک متغیر با نام نرخ گسترش مورد سنجش قرار می دهند که واحد آن برابر مترمربع به ازای هر لیتر است.

البته ضخامت رنگ روغنی نیز روی کار بر افزایش یا کاهش این متغیر موثر است بطوریکه هر چقدر ضخامت فیلم رنگ بیشتر باشد به همان نسبت نیاز به رنگ بیشتری داریم. در این حالت نرخ گسترش رنگ کاهش می یابد و نمی توانیم در یک حجم مشخص رنگ مساحت بیشتری را پوشش دهی کنیم. برای معین کردن یک مقدار استاندارد، سعی می کنیم ضخامت فیلم رنگ آلکیدی را برابر ۳۰ میکرومتر در نظر بگیریم.

با این ابعاد فیلم شما می توانید با ۱ لیتر حجم رنگ مساحت حدودی ۱۵٫۳ متر مربع را پوشش دهی کنید که یک مقدار فوق‌العاده عالی محسوب می شود. البته این مقدار تعریف شده برای رنگ روغنی آلکیدی یک نرخ تئوری است و در زمان اعمال با توجه به نوع سطح و میزان آماده سازی آن در نوسان خواهد بود. در عمل هر چقدر سطح کار شما ناهموارتر، زبرتر، دارای ترک های متعدد، دارای گرد و غبار، آلودگی و آلاینده های روغنی باشد میزان پوشش دهی یا نرخ گسترش رنگ روغنی کاهش می یابد.

حتی بسیار کمتر از عدد مذکور خواهد بود. اما اگر شما یک سطح بسیار صاف، هموار، ترمیم یا اصلاح شده و کاملاً تمیز را مهیا کنید این امکان وجود دارد تا ۲ متر مربع را بر مساحت قابل پوشش تئوری خود بیافزایید. متغیر نرخ گسترش برای رنگ هایی مانند انواع عايق رطوبتی نیز به همین اندازه با اهمیت خواهد بود. چرا که آن ها معمولاً برای پوشش دهی مساحت های بالا مورد استفاده قرار می گیرند و هر چقدر حجم مصرفی کمتر باشد بودجه ی شما بیشتر حفظ خواهد شد.

حداقل و حداکثر ضخامت قابل اعمال رنگ روغنی آلکیدی

رنگ روغنی آلکیدی جزو پوشش های با ضخامت اندک محسوب می شود، برخلاف اکثر پوشش های کف مانند کفپوش اپوکسی که غالبا دارای فیلم رنگ چند میلیمتر هستند. البته این تفاوت کاملاً منطقی است چرا که هر دو رنگ در دو سطح کاملا مجزا اعمال می شوند که هیچ ارتباطی به یکدیگر ندارند. نکته ی مهمی که وجود دارد این است که رنگ روغنی آلکیدی را می توان روی سطوح گچی، سیمانی ، چوبی، آجری و حتی فلزی که تأکید بیشتری روی آن است استفاده کرد و ابعاد لایه ی رنگ کنترل شده آن ها می تواند مقاومت بستر کار را به مراتب افزایش دهد.

حداقل و حداکثر ضخامت مطلوبی که برای این نوع رنگ تعریف می شود برابر ۳۰ تا ۴۰ میکرون می باشد که در همین ابعاد نیز با توجه به کاربرد متفاوتی که دارند عملکرد فوق‌العاده عالی را جهت حفظ ساختار سطوح از فرآیندهای مخرب از خود نشان داده اند. از طرفی در این بازه ی ضخامتی دیگر رنگ روغنی شما دچار پوسته شدن نمی شود. مشکلی که ممکن است برای اغلب رنگ ها به دلیل اعمال نادرست آن ها پیش بیاید.

اما به عنوان یک قاعده ی کلی سعی کنید هر نوع رنگ را متناسب با دستورالعمل مندرج در کاتالوگ رنگ استفاده کنید و اگر اندازه ی فیلم تعریف شده آن ۴۰ میکرون است بهتر است این میزان را رعایت کنید. حال آنکه بسیاری از افراد تصور می کنند افزایش اندازه ی فیلم رنگ بیش از مقدار تعریف شده در مرحله ی اول رنگ آمیزی می تواند مقاومت سطح را بیشتر کند (البته در سرتیتر بعد در مورد اعمال رنگ لایه ای صحبت خواهد شد). اما این حالت غالباً نتیجه ی عکس می دهد. در نتیجه استفاده از رنگ روغنی متناسب با نوع ساختار و عملکردی که ارائه می دهد از اولویت های شروع رنگ آمیزی است.

اعمال پوشش های مجدد رنگ رویه آلکیدی

پوشش مجدد رنگ روغنی به دلایل متعددی انجام می شود که مهمترین آن افزایش مقاومت بیش از پیش لایه ی رنگ است. این عملیات رعایت ضوابط و قواعد خاصی را می طلبد که باید اجرا شود. اعمال لایه ای رنگ روغنی بهترین تکنیک است. با این کار علاوه بر افزایش ابعاد لایه ی رنگ استحکام آن را نیز ارتقاء می دهید. شما نمی توانید در مرحله ی اول به اندازه ی فرضی ۸۰ میکرون برسید.

بلکه پیشنهاد می شود در دو لایه ی ۴۰ میکرون به اندازه ی مذکور برسید تا بهترین نتیجه حاصل شود. زمان پوشش دوم بسیار مهم است اینکه بدانید چند ساعت بعد از لایه اول رنگ روغنی ، لایه ی دوم را شروع کنید. از طرفی مقدار دما نیز بر زمان شروع مرحله ی مجدد رنگ آمیزی تاثیر می گذارد.

در سه دمای ۴۰ درجه ،۲۵ درجه و ۱۰ درجه ی سانتیگراد به ترتیب به زمان ۶، ۱۲ و ۳۰ ساعت نیاز دارید که لایه اول به حد کافی خشک شود. لذا رسیدن به خشکی قابل قبول لایه ی اول شرط لازم برای شروع پوشش مجدد خواهد بود. اینها تکنیک هایی است که کلیه تکنسین های اعمال رنگ کاملاً از آن آگاه هستند.

مدت زمان لازم برای خشک شدن رنگ روغنی آلکیدی

رنگ روغنی آلکیدی جزو پوشش های سریع خشک شونده هستند البته اگر شرایط دمای محیط مساعد تر باشد. هدف ما معمولاً رسیدن به مرحله ی خشکی کامل است و این زمان برای ما معیار و ملاک قرار دارد و عمدتاً اگر بخواهیم دو رنگ متفاوت را از لحاظ زمان خشکی با یکدیگر مقایسه کنیم معمولاً حد نهایی خشکی رنگ را در نظر می گیریم.

برای رنگ روغنی آلکیدی رسیدن به مرحله ی ۱۰۰ درصد خشکی یا full cure و یا پخت کامل رنگ ۷ روز کامل می باشد. اما دو زمان دیگر نیز برای آن تعریف می کنند که عبارتند از زمان خشکی اولیه و متوسط که به ترتیب برابر ۴ و ۸ ساعت است. این حالت بدین صورت است که با لمس کردن رنگ روغنی هیچ ماده ی رنگی به پوست شما نخواهد چسبید و فقط سطح رویه آن به یک پخت نسبی رسیده است و لایه های زیرین همچنان مرطوب مانده اند.